İkinci El Araç Satış İlanları Hakkında Yapılan Yönetmelik Değişikliği

06.07.2023 tarihinde Ticaret Bakanlığı tarafından İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik'te (Yönetmelik) değişiklik yapılmıştır. Hali hazırda var olan yönetmelik tacir, esnaf, sanatkarların ikinci el araç ticareti faaliyetlerini, bu ticarete ilişkin yetki belgesi verilmesini, yenilenmesinin usul ve esasları gibi alanları kapsamaktayken, ikinci el motorlu kara taşıtı ilanlarına ilişkin kural ve yükümlülükler de kapsama dahil edilmiştir.

Bu kapsam değişikliğiyle birlikte Yönetmeliğe bir de Geçici Madde 3 eklenmiştir. Eklenen madde aşağıdaki gibidir:

"(1) İkinci el motorlu kara taşıtlarının üretici veya distribütör tarafından tavsiye edilen güncel satış fiyatının üzerinde bir fiyattan ilan yoluyla pazarlanması bu maddenin uygulanması bakımından ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti kabul edilir.

İkinci el motorlu taşıt ticareti Yönetmeliğin 2.maddesinde doğrudan veya aracılık yapılmak suretiyle gerçekleştirilen ikinci el motorlu kara taşıtının satışı ve pazarlanmasıyla ilgili faaliyetler bütünü olarak tanımlanmıştır.

Yönetmeliğin 5.maddesinde ise ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretinin, yalnızca yetki belgesine sahip işletmeler tarafından yapılabileceği, bir takvim yılı içinde doğrudan veya aracılık yapılmak suretiyle gerçekleştirilen üçten fazla ikinci el motorlu kara taşıtı satışının, aksi Bakanlıkça tespit edilmedikçe ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti kabul edileceği belirtilmiştir.

Kısaca açıklamak gerekirse Yönetmelik'e yeni eklenen bu madde distribütörler tarafından belirlenen sıfır araç fiyatlarının üzerinde yapılan ilanlar yukarıda açıkladığımız şart oluşmadan direkt olarak ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti olarak değerlendirilecektir.

Aşağıda da bahsedeceğimiz üzere Yönetmelikçe ticaret sayılmak suretiyle yapılan al-sat faaliyetlerinin Yönetmelik hükümlerine aykırı olmasının ilgili gerçek/tüzel kişi açısından sonuçları vardır.

(2) İkinci el motorlu kara taşıtlarının üretici veya distribütör tarafından tavsiye edilen güncel satış fiyatının üzerinde bir fiyattan ilan yoluyla pazarlaması 1/1/2024 tarihine kadar yapılamaz.

İlgili tedbirin 1 Ocak 2024 tarihine kadar sürdürüleceği belirtilmiştir.

(3) İkinci el motorlu kara taşıtı satışına yönelik ilan verilmesine aracılık eden gerçek veya tüzel kişiler, ikinci fıkraya aykırı ilan girişi yapanları ilan yayımlanmadan önce uyarmakla ve anılan fıkraya aykırı ilanlar ile ilan sahiplerine ilişkin tüm bilgileri Bakanlığın taleplerine uygun olarak Bakanlığa iletmekle yükümlüdür. Uyarma yükümlülüğü, ilan verene taşıtın üretici veya distribütör tarafından tavsiye edilen güncel satış fiyatı bilgisini ve girişi yapılmak istenen ilan fiyatının bu Yönetmeliğe aykırılık teşkil edeceği bilgisini içerir.

Bakanlık sahibinden gibi aracı siteleri de uyarıyla yükümlendirmiştir.

(4) Bakanlık, ikinci fıkra uyarınca ikinci el motorlu kara taşıtlarının sınıfını, markasını, tipini, cinsini, model yılını ve aksesuar ve/veya donanım eklenmesi halinde, üretici veya distribütör tarafından tavsiye edilen güncel satış fiyatının üzerine eklenebilecek azami tutar ve/veya oranı belirlemeye yetkilidir."

Yönetmelik, bu bentte araca satıcı tarafından aksesuar ve/veya donanım eklenmesi halinde distrübitör tarafından tavsiye edilen satış fiyatının üzerine eklenebilecek tutarı belirlemeye yetkilidir diyerek bu durumun gerçekleşmesi şartıyla Bakanlıkça belirlenen azami tutarın üstünde olmamak kaydıyla aracın sıfır araç fiyatının üzerine ilan düzenlenebileceğini belirtmiştir.

Bu koşullara uyulmaması halinde uygulanacak yaptırım ise Yönetmelik'in 23.maddesinin 5.fıkrasında belirtilmiştir. Söz konusu hükme göre Yönetmelik'e aykırı hareket edenler Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'un 18.maddesine göre yaptırım uygulanacaktır. Söz konusu hükmün 1.fıkrasının i bendine göre:

"16 ncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine istinaden belirlenen mesleki davranış kurallarına ve yapılan düzenlemelere aykırı hareket edenler ile bu maddede ayrı bir idari para cezası öngörülmemiş olması durumunda, aynı fıkranın (ç) bendine veya bu Kanunun diğer maddelerine göre Bakanlıkça alınan tedbirlere ve yapılan ikincil düzenlemelere uymayanlara her bir aykırılık için on bin Türk lirasından üç yüz bin Türk lirasına kadar,

...

idari para cezası verilir."

16.maddenin ilk fıkrasının b bendi ikinci el motorlu kara taşıtı alım satımı gibi ticari faaliyetleri yürütenlere yönelik mesleki davranış kurallarını yani çalışmamıza konu olan Yönetmelik'i kastetmektedir.

A) 18.maddenin 5. Fıkrasına göre ise belirtilen idari para cezalarının verilmesini gerektirir aykırılığın bir takvim yılı içinde tekrarı hâlinde, her bir tekrar için bir önceki cezanın iki katı idari para cezası uygulanır.

B) Yine ilgili Kanun'un 18.maddesinin 2.fıkrasına göre söz konusu fiilin büyük mağaza ve zincir mağaza tarafından işlenmesi hâlinde beş katı, pratikte pek mümkün olmasa da alışveriş merkezi tarafından işlenmesi hâlinde ise on katı idari para cezası uygulanır.

Büyük mağaza, Kanunda hangi ad altında olursa olsun, tüketim mallarının kısmen veya tamamen perakende satışının yapıldığı, en az dört yüz metrekare satış alanına sahip işletme olarak tanımlanmıştır.

Zincir mağaza ise Benzer çeşitlilikteki tüketim mallarının hangi ad altında olursa olsun kısmen veya tamamen perakende satışının yapıldığı, aynı gerçek veya tüzel kişi sahipliğinde bir merkeze bağlı olarak faaliyet gösteren; içlerinden en az biri büyük mağaza niteliğini taşıyan en az beş şubeye sahip işletmeyi veya her biri dört yüz metrekarenin altında satış alanına sahip en az on şubesi bulunan işletme olarak tanımlanmıştır.

C) Maddenin 7.fıkrasına göre ise maddede belirtilen idari para cezalarının bir takvim yılına ilişkin toplam tutarın her yıl, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ilân edilen yeniden değerleme oranında, takvim yılı başından geçerli olmak üzere artırılacağı belirtilmiştir.

Bu konudaki şikayetler ise Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'u EK Madde 1'e göre Fahiş fiyat artışı, stokçuluk ve Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu'na yapılabilecektir. Şikâyet başvurusu dilekçeyle, şikâyet sistemi üzerinden veya diğer elektronik başvuru yöntemleri kullanılarak Ticaret Bakanlığına ya da Ticaret il müdürlüğüne yapılır.

SONUÇ

Sonuç olarak 4.fıkradaki istisna hariç olmak üzere ikinci el taşıt satış ilanında fiyatı sıfır araç fiyatının üzerinde olması halinde şikayetler dilekçe vermek suretiyle Bakanlık ya da il müdürlüklerine yapılabilecekken fiillerin yukarıda belirttiğimiz mevzuat hükümlerine aykırılığının tespiti halinde her aykırılık için ayrı olmak üzere 10.000 TL ila 300.000 TL arasında idari para cezası verilecektir. Verilecek ceza yine yukarıda belirttiğimiz mevzuat hükümlerine göre artırılabilecektir.